جت فن

جت فن چيست؟ 

جت فن به شکل پیشرفته فن آکسیال یا جریان محوری گفته می شود که مشخصات فنی پره های آن با هدف افزایش کارایی، دستخوش تغییر شده است. در یک فن آکسیال یا جریان محوری وقتی نسبت قطر هاب پروانه به قطر پروانه بین 50% تا 70% باشد آنگاه پروانه ی با پره های کوتاه تر، از لحاظ مکانیکی با سرعت بیشتری می تواند چرخانده شود.

این در حالی است که افزایش سرعت در این نوع از فن آکسیال به دلیل کوتاه تر شدن پره های فن، موجب شکست و از هم گسیختگی آنها نمی شود. از طرفی در این حالت تعداد بیشتری پره می تواند به دور هاب قرارگیرد و جریان خروجی با انرژی چرخشی بالایی تولید گردد.

با استفاده از پره های پیش چرخان قبل از پروانه یا پس چرخان پس از پروانه، جریان در جهت معکوس چرخانده شده و منجر به تولید جریان خروجی بدون چرخش و با سرعت خطی بالایی می گردد. این جریان پرفشار مستقیم الخط را اصطلاحا جت جریان و این فن آکسیال را جت فن می نامند. از جت فن های آکسیال با نام جت فن های تکانه ای (impulse jet fan) نیز یاد می شود.

جت فن ها اصواتی با فرکانسهای بالا تولید می نمایند و دارای فشار صدای زیادی می باشند. این امر سبب می گردد که معمولا در مکان های غیر صنعتی، بدون صداخفه کن (silencer) قابل بهره برداری نباشند. از این رو غالبا یک جت فن به همراه دو صدا خفه کن، یکی متصل به دهانه مکش و دیگری متصل به دهانه دمش ساخته و مورد بهره برداری قرار می گیرد.

صدا خفه کن یک محفظه استوانه شکل است که دیواره داخلی آن توسط مواد جاذب صوت همچون پشم سنگ، و یک ورقه مشبک سوراخ دار پوشیده شده است و جریان هوا از میانه آن عبور می کند. امواج صوتی با عبور از سطح مشبک، وارد مواد جاذب صوت شده و میرا می شوند. در نهایت فشار صوت، چندین دسی بل کاهش می یابد.

انواع جت فن 

جت فن موجب تولید جت جریان پرفشار می گردد. از آنجایی که جت جریان پر فشار می تواند توسط هر فن پرفشاری تولید شود، لذا جت فن تنها محدود به فن آکسیال (جریان محوری) نمی شود. یک فن سانتریفیوژ (گریز از مرکز) پرفشار نظیر جت فن القایی پارکینگی(induction jet fan) نیز می تواند به عنوان جت فن، مورد بهره برداری قرار گیرد. در ادامه به دسته بندی جت فن های آکسیال از زوایای مختلف می پردازیم.

انواع جت فن آکسیال بر مبنای ساختار

جت فن آکسیال با هدف دست یابی به جت جریان پرفشار مورد استفاده قرار می گیرد. فن های آکسیالی که توانایی تولید چنین جریانی را دارند، از نظر ساختار در یکی از چهار دسته زیر قرار می گیرند:

نوع اول: پروانه تنها (rotor only type)

جت فن پروانه تنها فقط مجهز به یک پروانه می باشد که جریان را از یک طرف فن مکش می نماید و از طرف مقابل می دمد. در این حالت جریان خروجی از فن دارای چرخش بسیاری می باشد و بخش عمده ای از انرژی به دلیل چرخش جریان اتلاف می گردد.

نوع دوم: پیش چرخان به همراه پروانه (stator/rotor type)

جت فن های موجود در این دسته بندی قبل از پروانه اصلی، مجهز به پیش چرخان (پره های ثابت قبل از پروانه) می باشند. این امر سبب می شود که جریان مکیده شده ابتدا از میان پره های ثابت پیش چرخان عبور کرده و در جهت عکس چرخش پروانه منحرف شود. جریان عبوری در ادامه از پروانه رد شده و در نهایت جریان بدون چرخش در راستای محور فن دمیده می شود. جریان خروجی از این جت فن دارای فشار بالاتری نسبت به نمونه قبل بوده و راندمان این نوع جت فن نیز نسبت به نمونه پروانه تنها، بالاتر است.

نوع سوم: پروانه به همراه پس پرخان (rotor/stator type)

جت فن نوع سوم پس از پروانه دارای پس چرخان (پره های ثابت پس از پروانه) می باشد. در این نوع جت فن، جریان چرخشی خروجی از پروانه پس از عبور از پره های پس چرخان، تغییر جهت داده و در راستای محور فن از دهانه دمش خارج می شود. این نوع جت فن نیز دارای فشار و راندمان بالایی می باشد.

نوع چهارم: دو پروانه هم سرعت (rotor/rotor type)

جت فن نوع چهارم از نظر تعداد پروانه ها با دیگر جت فن ها متفاوت است. در این نوع جت فن دو پروانه تعبیه شده  که یکی از آنها در جهت ساعتگرد و دیگری در جهت پادساعتگرد می چرخد. جریان چرخشی تولید شده توسط پروانه اول، مجددا توسط پروانه دوم که هم محور با پروانه اول قرار دارد در جهت معکوس چرخانده شده و در نهایت در مسیر مستقیم الخط از فن خارج می شود. این نوع جت فن پر فشارترین نوع بوده و دارای بالاترین راندمان می باشد.